Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin nükleer silah elde etme konusundaki açıklamalarının “ciddi endişe kaynağı” olduğunu söyledi.
Zaharova, Zelenski’yi “kirli bomba” peşinde koşabilecek “hastalıklı hezeyanlara kapılmış bir manyak” olarak nitelendirdi.
Zaharova, “Zelenski’nin nükleer kapasiteye sahip olmak istediğine dair son açıklamaları, gezegeni hastalıklı hayallerinin bir nesnesi olarak gören bir manyak olduğunu ortaya koyuyor. Ayrıca nükleer santrallerin onun için barışçıl bir enerji kaynağı değil, Kiev rejiminin şantaj için ihtiyaç duyduğu kirli bir silah olduğunu da kanıtlıyor” diye konuştu.
ZELENSKİ NE DEMİŞTİ?
Zelenski, İngiliz televizyon sunucusu Piers Morgan’a verdiği demeçte, ABD’nin Ukrayna’yı NATO’ya kabul etmeye hazır olmaması halinde, nükleer silahlar gibi alternatif bir güvenlik garantisi sağlaması gerektiğini öne sürdü.
Zelenski, “Ne tür bir destek paketi, ne tür füzeler? Bize nükleer silah verecekler mi? O zaman bize nükleer silah versinler. Şunu yapalım: bize nükleer silahları iade edin; füze sistemleri verin; bir milyon kişilik bir orduyu finanse etmemize yardımcı olun; ya da birliklerinizi ülkemizin istikrar istediğimiz bölgelerinde konuşlandırın ki insanlar kendilerini güvende hissetsin” dedi.
Zelenski, Ukrayna’nın NATO üyeliğinin “yıllarca ya da on yıllarca” gecikebileceğini kabul ederek, Batı’nın, Rusya’yı caydırmak için Ukrayna’ya füzeler sağlayabileceğini ancak bunların Rus nükleer silahlarını durdurma kabiliyetinin “retorik bir soru” olduğunu savundu.
Zelenski’nin yorumları, Ukrayna’nın 1990’larda karşılığında sağlam güvenlik garantileri almadan nükleer silahlarından vazgeçme kararını eleştirmesinin ardından geldi.
“PUTİN İLE KONUŞACAĞIZ”
Zelenski, Ukrayna’ya barış getirecek tek çözümün bu olması halinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile müzakere masasına oturmaya hazır olduğunu söyledi.
Zelenski, Ukrayna’nın savaşın “sıcak aşamasını” sona erdirmeye hazır olduğunu ve Rusya ile müzakere etmeye istekli olmasının bir uzlaşmayı temsil ettiğini ifade etti.
Zelenski, “Putin ile konuşacağız. Putin ile konuşmak bile bir uzlaşmadır. Ukrayna vatandaşlarına barış getirebileceğimiz ve insan kaybetmeyeceğimiz tek düzen buysa, kesinlikle bu düzeni tercih edeceğiz. Benim ona karşı tutumumun ne önemi var? Ona karşı nazik olmayacağım, onu bir düşman olarak görüyorum. Ve dürüst olmak gerekirse, onun da beni düşman olarak gördüğüne inanıyorum” dedi.
Zelenski, müzakere sürecinin Ukrayna, ABD, Avrupa Birliği ve Rusya’yı içermesi gerektiğini belirterek, Ukrayna’nın işgal altındaki topraklarını Rus toprağı olarak tanımaya istekli olmadığını söyledi.
BUDAPEŞTE MEMORANDUMU
Budapeşte Memorandumu, 5 Aralık 1994 tarihinde Macaristan’ın Budapeşte kentinde düzenlenen AGİT konferansında imzalayan taraflarca Belarus, Kazakistan ve Ukrayna’nın Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması’na katılımıyla ilgili güvenlik güvenceleri sağlamak için imzalanan üç özdeş siyasi anlaşmadır. Memorandum ilk olarak üç nükleer güç olan Rusya, ABD ve Birleşik Krallık tarafından imzalanırken diğer nükleer güçler olan Çin ve Fransa ise ayrı belgelerde biraz daha zayıf bireysel güvenceler verdi.
Memorandum, Ukrayna, Beyaz Rusya ve Kazakistan’ın toprak bütünlüğüne veya siyasi bağımsızlığına yönelik tehditlere veya güç kullanımına karşı güvenlik güvenceler de içermekteydi. Sonuç olarak, 1994 ve 1996 yılları arasında Beyaz Rusya, Kazakistan ve Ukrayna nükleer silahlarından vazgeçti.
Memorandumun birinci maddesi, her imzacı ülkeyi AGİK Nihai Senedi ilkelerine uygun olarak, mevcut sınırlar içindeki bağımsızlığına ve egemenliğine saygı göstermeyi yükümlü kılıyordu. Bu yükümlülüğe sahip ülkelerden biri olan Rusya, 2014 yılında Ukrayna’ın bir parçası olan Kırım’ı ilhak etti. 22 Şubat 2022 tarihinde de Ukrayna’nın tamamını işgale girişti.
UKRAYNA’NIN NÜKLEER SİLAH ÇIKIŞLARI
Ukrayna’nın nükleer çıkışları Rusya ile çatışmaların başlamasından öncesine dayanıyor. Zelenski, çatışmanın tırmanmasından günler önce, Şubat 2022’de Münih Güvenlik Konferansı’nda yaptığı bir konuşmada Kiev’in atom silahı yapabileceğini öne sürmüştü.
İşgal, Ukrayna’nın caydırıcı bir unsur olarak nükleer silah geliştirip geliştirmemesi gerektiği tartışmalarını yeniden alevlendirdi, ancak Kiev NATO üyeliğinin mümkün olan en iyi güvenlik garantisi olduğunu savunuyor ve yeni bir nükleer cephanelik inşa etme planının olmadığını söylüyor.
Ukrayna şu anda üç nükleer enerji santrali ve iki araştırma reaktörü işletiyor.
NATO’YA KATILIM TARTIŞMALARI
Ukrayna, Rusya’nın 2022’deki geniş çaplı işgalinin başlangıcında NATO’ya katılmak için başvuruda bulundu ancak henüz resmi bir davet almadı.
Geçen yıl müttefiklerin Kiev’in üyelik yolunun “geri döndürülemez” olduğuna dair verdikleri söze rağmen ABD, Almanya, Macaristan ve Slovakya gibi ülkeler Ukrayna’nın üyeliğine karşı çıkmaya devam ediyor.
ABD Başkanı Donald Trump bu yıl savaşı sona erdirmek için müzakereleri zorlarken, Rusya Ukrayna’nın NATO üyeliğinin tamamen yasaklanmasının temel taleplerinden biri olduğunu belirtti.
